کارت گرافیک یکی از اجزای کلیدی و مهم قطعات کامپیوتر است که برای پردازش و نمایش تصاویر، ویدئوها و گرافیکهای رایانهای استفاده میشود. این قطعه مسئول انتقال دادههای گرافیکی از واحد پردازش مثل پردازنده مرکزی به مانیتور یا نمایشگر است. کارتهای گرافیک به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم میشوند. کارتهای گرافیک معمولاً برای اجرای بازیهای رایانهای، ویدئوهای HD و 4K، طراحی سهبعدی، مونتاژ ویدئو، ادیت تصاویر و دیگر کاربردهای گرافیکی مهم هستند.
خرید کارت گرافیک
شما میتوانید بسته به نوع کامپیوتر خود مدلهای مختلف کارت گرافیک را خریداری نمایید. قبل از خرید بهتر است تا ادامهی مطلب رو به خوبی مطالعه کنید تا بتوانید کارت گرافیکی متناسب با نیاز و شرایط خود تهیه کنید. در نهایت هنگام خرید کارت گرافیک بهتر است که با کارشناسان لیون کامپیوتر در ارتباط باشید تا با بررسی هدف و نیازتان، مدل مناسب را به شما پیشنهاد کنند. اولین قدم در انتخاب و خرید کارت گرافیک، تعیین هدف استفاده از آن است.
آیا قصد استفاده از کارت گرافیک را برای بازیهای کامپیوتری با کیفیت بالا دارید؟ آیا قصد اجرای برنامههای گرافیکی حرفهای را دارید؟ یا برای استفاده عمومی و تماشای فیلمها مستلزم استفاده از کارت گرافیک هستید؟ درک نیازهای خود و کاربرد اصلی کارت گرافیک میتواند به شما در انتخاب مدل مناسب کمک کند. حتماً قبل از خرید کارت گرافیک، سازگاری آن با سیستم خود را بررسی کنید. مطمئن شوید که کارت گرافیک انتخابی با پورتهای موجود در مادربرد سازگار است. همچنین، محدودیتهای فضایی در کیس و محل نصب نیز باید در نظر گرفته شود.
اجزا و ساختار کارت گرافیک
کارت گرافیک PC شامل اجزای مختلفی است که همگی با هم در ارائه عملکرد گرافیکی بهتر و بهره وری بالا همکاری میکنند. دو اجزای کلیدی در ساختار کارت گرافیک، شامل پردازش گرافیکی (Graphics Processing Unit / GPU) و حافظه گرافیکی (Video RAM / VRAM) هستند. به طور کلی پردازش گرافیکی نقش اصلی در عملکرد کارت گرافیک دارد.
GPU پردازشگر قدرتمندی است که برای انجام عملیاتهای مربوط به گرافیک، تصاویر و ویدیو استفاده میشود. ساختار پردازندههای کارت گرافیک به طور کلی شامل واحدهای پردازشی (Processing Units)، واحدهای هندسی (Geometry Units)، واحدهای رندرینگ (Rendering Units) و واحدهای حافظه (Memory Units) هستند. همچنین حافظه گرافیکی (Video RAM یا VRAM) نوعی حافظه خاص است که در کارت گرافیک استفاده میشود. این حافظه برای ذخیره تصاویر، دادههای گرافیکی و دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز برای فرآیندهای گرافیکی استفاده میشود.
انواع کارت گرافیک
بهطور کلی، کارتهای گرافیک به سه دستهی اصلی شامل آنبرد (مجتمع)، AGP و PCI Express تقسیم میشوند که هرکدام دارای ویژگیها، مزایا و کاربردهای خاص خود هستند. در ادامه با این انواع مختلف بیشتر آشنا خواهیم شد.
۱. کارت گرافیک آنبرد (Onboard یا مجتمع)
کارت گرافیک آنبرد یا مجتمع بهصورت داخلی در مادربرد یا پردازنده تعبیه شده و برخلاف کارتهای گرافیک مجزا، نیاز به نصب یا خرید جداگانه ندارد. این نوع کارت گرافیک برای انجام کارهای روزمره مانند وبگردی، تماشای فیلم، و کارهای اداری طراحی شده و از حافظه رم سیستم برای پردازش گرافیکی استفاده میکند. به دلیل استفاده از منابع مشترک با سیستم، عملکرد آن در مقایسه با کارتهای گرافیک مجزا ضعیفتر است. با این حال، مصرف برق کمتری دارد و برای کاربران عادی و سیستمهای اداری و آموزشی بسیار مناسب و مقرونبهصرفه است.
۲. کارت گرافیک AGP (Accelerated Graphics Port)
کارت گرافیک AGP در گذشته یک استاندارد رایج برای اتصال کارتهای گرافیکی به مادربرد بود که در دهه ۱۳۷۰ و اوایل ۱۳۸۰ خورشیدی کاربرد زیادی داشت. درگاه AGP مسیر مستقیمی را بین کارت گرافیک و پردازنده فراهم میکرد که نسبت به اسلاتهای PCI قدیمی، سرعت انتقال دادهی بیشتری داشت. با اینکه در زمان خود یک پیشرفت مهم بهشمار میآمد، اما امروزه به دلیل محدودیتهای پهنای باند و ظهور فناوریهای جدید، کاملاً منسوخ شده است. این نوع کارت گرافیک فقط در سیستمهای قدیمی دیده میشود و دیگر در مادربردهای جدید پشتیبانی نمیشود.
۳. کارت گرافیک PCI Express (PCIe)
کارت گرافیکهای PCI Express یا PCIe نسل جدید و بسیار پیشرفتهای از کارتهای گرافیکی هستند که امروزه در تمام کامپیوترهای گیمینگ، طراحی، مهندسی و سیستمهای حرفهای استفاده میشوند. این کارتها از طریق اسلات مخصوص PCIe x16 به مادربرد متصل میشوند و دارای سرعت انتقال داده بسیار بالا، پهنای باند گسترده و حافظه اختصاصی هستند. یکی از مزیتهای PCIe، امکان نصب چند کارت گرافیک به صورت همزمان در یک سیستم است. بهدلیل پشتیبانی از نسلهای مختلف، این فناوری همچنان در حال توسعه است و کارتهای گرافیک PCIe با قدرت و امکانات پیشرفتهتری وارد بازار میشوند.
سازندگان کارت گرافیک
NVIDIA یکی از بزرگترین و معروفترین تولیدکنندگان کارتهای گرافیک به حساب میآید. این شرکت به عنوان یکی از پیشروان صنعت گرافیک کامپیوتری شناخته میشود و مجموعهای از کارتهای گرافیک مجزا با نام GeForce را عرضه میکند. همچنین NVIDIA تکنولوژیهای برجستهای مانند CUDA و تکنولوژی ردیابی پرتوها (Ray Tracing) را نیز توسعه داده است.
یکی دیگر از سازندگان کارت گرافیک Advanced Micro Devices است که یک رقیب قوی برای NVIDIA در صنعت کارتهای گرافیک به حساب میآید. آنها انواع کارتهای گرافیک مجزا را با نام Radeon تولید میکنند. جالب است بدانید که کارتهای گرافیک AMD نیز در بازار مورد توجه قرار دارند و برخی از مدلهای آنها رقابتی قوی با کارتهای گرافیک NVIDIA دارند.
معیار های عملکرد کارتهای گرافیکی چیست؟
معیارهای کلیدی عملکردی که در ارزیابی کارتهای گرافیک مورد استفاده قرار میگیرند، شامل موارد زیر میشود:
1.سرعت پردازش (Clock Speed)
سرعت پردازش کارتهای گرافیک، به صورت معمول به عنوان میزان سرعت عملکرد پردازشگر گرافیکی (GPU) از طریق مگاهرتز (MHz) یا گیگاهرتز (GHz) اندازهگیری میشود. سرعت پردازش بالاتر به معنی قدرت بیشتر در اجرای برنامهها و بازیهای گرافیکی پیشرفته است.
2.انجام محاسبات کارت گرافیک
هستههای پردازشی (CUDA) در کارتهای گرافیک (NVIDIA) و پردازندههای جریانی در کارتهای گرافیک AMD، تعداد واحدهای پردازشی مستقلی هستند که مسئولیت انجام محاسبات در کارت گرافیک را بر عهده دارند. تعداد هستههای پردازشی بیشتر به معنی قدرت پردازش بیشتر و عملکرد بهتر در برنامههایی است که از محاسبات استفاده میکنند.
3.پهنای باند حافظه (Memory Bandwidth)
پهنای باند حافظه نشان میدهد که چه مقدار داده میتواند بین حافظه و پردازنده گرافیکی جابهجا شود. پهنای باند بالا به معنی قابلیت انتقال داده بیشتر است که میتواند به عملکرد بهتر در برنامهها و بازیهایی که نیاز به دسترسی سریع به حافظه دارند، کمک کند.
کارت گرافیک گیمینگ
قدرت بیشتر و ظاهر جذاب در سریهای کارتهای گرافیک میتوانند به عملکرد و تجربۀ گیمینگ بهبود ببخشد. کارتهای گرافیک با قدرت بیشتر، توانایی پردازش و رندرینگ گرافیکی پیچیده را در بازیها و برنامههای گرافیکی حرفهای افزایش میدهند. این کارتها از تعداد بیشتری هستۀ پردازشی برخوردار هستند که قدرت پردازش بالاتری را فراهم میکنند. این ویژگیها به تجربۀ گیمینگ واقع گرایانه و بهتر کمک میکنند. هر چه که کارت گرافیک شما قدرت بیشتری و ویژگیهایی مانند ردیابی پرتوها و DLSS داشته باشد، تصاویر بازیها و صحنهها واقع گرایانهتر، جزئیات بیشتر و کیفیت بهتری را به شما ارائه خواهد داد. این سری از کارت گرافیکها تحت عنوان کارت گرافیک گیمینگ شناخته میشوند.
معرفی برندهای سازنده کارت گرافیک
کارت گرافیک ایسوس
کارت گرافیک سافایر
کارت گرافیک زوتاک
کارت گرافیکهای زوتاک (Zotac) به دلیل عملکرد قوی، کیفیت ساخت بالا و قیمت مناسب در بازار شناخته میشوند. این برند با ارائه کارتهای گرافیک مبتنی بر تراشههای انویدیا، گزینهای عالی برای گیمرها و کاربران حرفهای است که به دنبال عملکرد بالا و قابلیتهای خنککنندگی کارآمد هستند. کارتهای زوتاک معمولاً با طراحیهای جمعوجور و سیستمهای خنککننده پیشرفته عرضه میشوند که امکان اورکلاک و اجرای بازیهای سنگین را به راحتی فراهم میآورد.نسل جدید کارت گرافیکهای گیمینگ
RTX 5080 نیز با قیمتی پایینتر اما قدرتی نزدیک به مدل کارت گرافیک 5090، گزینهای ایدهآل برای گیمرهای حرفهای و کاربران خلاق است که بهدنبال توازن بین عملکرد و هزینه هستند. هر دو مدل از درگاههای ارتباطی نسل جدید مانند HDMI 2.1 و DisplayPort 2.1 پشتیبانی میکنند و تجربهای روان و چشمنواز حتی روی نمایشگرهای نرختازهسازی بالا فراهم میسازند. با عرضه این کارتها، NVIDIA بار دیگر جایگاه خود را در صدر بازار گرافیک گیمینگ تثبیت کرده و آینده بازیهای ویدیویی را یک گام به جلو برده است.
قیمت کارت گرافیک
یکی از عوامل اصلی تعیین قیمت کارت گرافیک، سطح قدرت و عملکرد آن است. کارتهای گرافیک با قدرت بالاتر و قابلیتهای پیشرفته معمولاً قیمت بیشتری دارند. برای مثال، کارتهای گرافیک رده بالا که برای بازیهای کامپیوتری با کیفیت بالا و برنامههای گرافیکی حرفهای طراحی شدهاند، قیمت بالاتری نسبت به کارتهای گرافیک معمولی دارند. برند و سازنده کارت گرافیک نیز میتوانند تأثیرگذار باشند. همچنین برندهای معروف و محبوب قیمت بالاتری به دلیل شهرت، کیفیت ساخت و پشتیبانی بهتر دارند.
به عبارتی دیگر برخی برندها مدلهایی با ویژگیهای خاص و منحصر به فرد دارند. همین موضوع میتواند به بالا بردن قیمت آنها منجر گردد. در نتیجه کارت گرافیکی را تهیه کنید که از نظر کیفیت ساخت، پشتیبانی و گارانتی، قابلیت ارتقاء و سازگاری با سیستم و نیازهای خاص شما داشته باشد. برای بررسی و مقایسهی بین مدلها کارشناسان لیون کامپیوتر میتوانند همراه خوبی برای شما باشند.
پرسشهای متداول
وظیفه کارت گرافیک چیست؟
وظیفۀ کارت گرافیک، پردازش تصاویر و گرافیکهای سهبعدی را بر عهده دارد.
کاربرد کارت گرافیک چیست؟
کارت گرافیک در انواعی از دستگاهها مانند رایانههای رومیزی، لپتاپها و کنسولهای بازی استفاده میشود.
کارت گرافیک کامپیوتر کجاست؟
کارت گرافیک درون کامپیوتر قرار میگیرد و به صورت یک قطعه سخت افزاری به مادربرد کامپیوتر متصل میشود.
تفاوت بین CPU و GPU چیست؟
CPU وظیفه اجرای برنامهها، کنترل عملکرد کلی سیستم و پردازش عمومی را بر عهده دارد اما GPU به صورت اختصاصی برای پردازش تصاویر و گرافیکهای سه بعدی طراحی شده است.